Steden

Bijna tien procent van alle plaatsen in Tsjechië hebben stadsrechten. Volgens de moderne criteria die gelden voor wat een stad is en wat niet zou een groot deel van deze plaatsen zich niet kwalificeren. Veel van de plaatsen met stadsrechten tellen slechts enkele duizenden inwoners en hebben amper voorzieningen die horen bij een stad.

Feitelijk telt Tsjechië slechts één grote stad: Praag. De totale agglomeratie is goed voor ruim 1,2 miljoen inwoners, wat overeenkomt met ongeveer twaalf procent van de totale bevolking van Tsjechië. Daarna volgen een paar middelgrote steden: Brno (bijna vierhonderdduizend inwoners), het bijna in het uiterste oosten gelegen Ostrava (ruim driehonderdduizend inwoners) en de westelijk gelegen stad Pilsen (Plzeň – nog geen tweehonderdduizend inwoners). Daarna volgen zeventien steden die tussen de vijftigduizend en ruim honderdduizend inwoners hebben.

Veel van de Tsjechische steden hebben een aantal overeenkomsten. Zo vind je in de meeste steden historische binnenstad die veelal al eeuwen geleden ontstaan is. In deze binnensteden vind je heel vaak een groot hoofdplein, die niet zelden voorzien is van een pestzuil en/of een indrukwekkende fontein. Het stadhuis bevindt zich vaak ook aan het grootste plein in de binnenstad. Dit bouwwerk springt er vaak uit door de vorm of door de soms zeer uitbundige decoraties of stijlelementen.

Vrijwel iedere stad laat een redelijke tot grote hoeveelheid aan na-oorlogse wijken zien. Deze bestaan dan vrijwel uit wat men in Tsjechië Sídliště noemt. In goed Nederlands vertaald als microdistricten. Deze buitenwijken kenmerken zich door grote hoeveelheden betonnen wooncomplexen aangevuld met allerlei openbare diensten. Vrijwel iedere grotere buitenwijk stammend uit de periode 1950-1990 voldoet aan dit beeld.

Na de val van het communistisch regime zijn deze wijken in stand gehouden, echter wel in een aangepaste vorm. Er is vrijheid gekomen wat betreft de invulling van de bouwwerken, veel van de betonnen wooncomplexen kregen letterlijk en figuurlijk kleur. Binnen de vroeger socialistische woningen zie je woningbezit ontstaan en zijn er ook steeds meer bouwwerken die een andere functie krijgen. Zo is er onder andere sprake van een toenemend aantal appartementen in woonwijken die voor toeristische doeleinden gebruikt worden. Zo hebben wij zelf in Brno overnacht in een aparthotel dat gevestigd is in een vroeger wooncomplex nabij een park.